Hiện nay trên thị trường có 4 loại hộp số ô tô phổ biến: Hộp số MT, DCT, AT và CVT. Trong đó, các dòng ô tô du lịch thường dùng hộp số CVT và AT. Vậy, hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn?
Để xác định hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn, người dùng cần phải hiểu hai loại hộp số này là gì và những khác biệt, cũng như ưu, nhược điểm của từng loại.
1. Hộp số AT và CVT là gì?
1.1. Hộp số tự động (Automatic Transmission – AT)
Hộp số tự động (hay hộp số AT) là loại hộp số được thiết kế giúp người lái giảm bớt được nhiều thao tác khi vận hành xe. Hộp số AT hoạt động dựa trên các bánh răng hành tinh phức tạp để tạo thành các cấp số cho ô tô. Hộp số AT có mặt trên thị trường ô tô từ năm 1940. Cho đến nay, phần lớn các mẫu ô tô trên thị trường đều sử dụng loại hộp số này.
Cấu tạo: Hộp số tự động có cấu tạo gồm 3 phần chính: bộ phanh đai, bộ truyền bánh răng hành tinh và bộ 3 mảnh ly hợp. Trong đó, bộ truyền bánh răng hành tinh đóng vai trò quan trọng nhất giúp hộp số hoạt động.
Hộp số AT hoạt động dựa trên các bánh răng hành tinh phức tạp
Nguyên lý hoạt động: Hệ thống hộp số AT sử dụng bộ biến mô thủy lực có nhiệm vụ như ly hợp để ngắt và truyền chuyển động quay từ động cơ xe đến hộp số. Dựa theo điều kiện vận hành của ô tô, máy tính sẽ tính toán việc lựa chọn tỷ số truyền và sang số xe thích hợp.
1.2. Hộp số biến thiên vô cấp (Continuous Variable Transmission – CVT)
Hộp số biến thiên vô cấp (hay hộp số CVT) là một hộp số tự động có tỷ số truyền vô hạn. CVT không có các cấp số, vì vậy loại hộp số này có khả năng chuyển số mượt mà và giúp tiết kiệm nhiên liệu. Vào 1958, Daf - người Hà Lan, đã sản xuất loại hộp số này cho xe ô tô và cho đến nay, CVT là loại hộp số tự động phổ biến thứ hai trên thị trường.
Cấu tạo: Không giống với hộp số AT dựa vào bánh răng để hoạt động, CVT không có bất kỳ bánh răng nào. Chúng hoạt động bằng cách sử dụng một hệ thống các ròng rọc thay đổi được kết nối bằng một dây đai. Cụ thể, hộp số CVT bao gồm 3 phần chính: đai truyền curoa bằng kim loại (hoặc cao su) có công suất cao, một hệ puli (ròng rọc) có đầu vào thay đổi gắn vào trục quay động cơ và một hệ puli đầu ra dẫn đến các bánh xe.
Nguyên lý hoạt động: CVT sử dụng hệ thống gồm 2 puli được nối với nhau bằng dây curoa. Để xe tăng tốc hay giảm tốc, rãnh của mỗi puli sẽ trượt vào/ra để thay đổi độ cao của từng đầu dây curoa, tỷ số thay đổi của bán kính quay trên puli sẽ tạo nên các mức hoạt động tương tự cấp số ở hộp số AT cho xe.
2. So sánh hộp số CVT và AT
_1661944240.jpg)
Hộp số CVT tiết kiệm nhiên liệu hiệu quả trong khi hộp số AT cho cảm giác lái tốt hơn (Nguồn: Sưu tầm)
| Tiêu chí so sánh | Hộp số CVT | Hộp số AT |
| Tiết kiệm nhiên liệu | Hộp số CVT tiết kiệm nhiên liệu hơn hộp số AT. Vì CVT không bị giới hạn ở một tỷ số truyền cố định mà liên tục hoạt động ở hiệu suất cao nhất đối với tốc độ của xe và điều kiện đường. Động cơ của ô tô sẽ hiếm khi chạy ở RPM cao hơn bình thường. Không có chuyển động lãng phí của hoạt động bên trong động cơ và sẽ luôn ở tỷ lệ chính xác. Chính những yếu tố này giúp CVT đạt được mức tiết kiệm nhiên liệu tối đa và tiêu tốn ít năng lượng hơn so với hộp số AT. Và cũng vì vậy mà hộp số này thường được trang bị trên các dòng xe ô tô hạng phổ thông hoặc xe tiết kiệm nhiên liệu, xe hybrid. | Hộp số AT kém tiết kiệm nhiên liệu hơn hộp số CVT. Bởi hộp số tự động AT phụ thuộc vào bánh răng, nên thường sẽ ở tỷ số truyền ít hơn tối ưu hơn. |
| Độ phát thải | Hộp số CVT giúp xe ít phát thải hơn vì luôn chạy ở một tốc độ RPM lý tưởng. | Hộp số AT tạo ra nhiều khí thải hơn hộp số CVT vì không phải lúc nào cũng chạy ở tốc độ RPM lý tưởng. Vì vậy nếu đang tìm kiếm một chiếc xe ít phát thải hơn, người dùng có thể chọn hộp số CVT. |
| Trọng lượng | Hộp số CVT có trọng lượng nhẹ hơn hộp số AT vì chúng không có nhiều bộ phận chuyển động hoặc chất lỏng thủy lực. Nhờ đó có thể tăng hiệu suất nhiên liệu tốt hơn, làm cho xe đi nhanh hơn và cung cấp khả năng lái tốt hơn, đặc biệt là trên một chiếc xe nhỏ gọn. | Hộp số AT có trọng lượng nặng hơn hộp số CVT vì chúng có nhiều bộ phận cấu tạo hơn. |
| Cung cấp trải nghiệm người dùng |
| Hộp số AT cung cấp trải nghiệm lái xe thú vị, thật hơn so với hộp số vô cấp CVT. Bởi hộp số AT có sự kết nối tốt hơn giữa động cơ và trình điều khiển. |
| Khả năng chuyển số theo địa hình | Hộp số CVT không hỗ trợ tính năng này. | Các ô tô có hộp số AT cung cấp khả năng sang số lên hoặc xuống phù hợp với nhu cầu người lái. Ví dụ: khi lái xe lên hoặc xuống đồi, người lái có thể muốn điều chỉnh tỷ số truyền để đảm bảo RPM không quá cao hoặc quá thấp. |
| Âm thanh phát ra | Hộp số CVT phát ra âm thanh lớn hơn hộp số AT khi hoạt động. Khi tăng tốc động cơ, âm thanh chuyển động của dây curoa sẽ dễ nhận thấy hơn nhiều so với âm thanh chuyển số của hộp số tự động AT. Một số người lái có thể cảm thấy khó chịu vì điều này. | Hộp số AT đem đến trải nghiệm việc lái xe yên tĩnh hơn vì khi hoạt động, hộp số không phát ra tiếng động cơ lớn dù ở mức RPM cao. |
| Giá thành | Chi phí sản xuất hộp số CVT thấp (do chỉ cần sử dụng 2 ròng rọc và 1 dây đai chuyển động) giúp giá thành sản phẩm tốt hơn. | Xe có hộp số AT thường có mức giá cao hơn sản phẩm dùng hộp số CVT dòng tương đương. |
| Chi phí sửa chữa | Hộp số CVT sửa chữa tốn kém hơn hộp số AT. Về mặt cơ học, hộp số CVT ít phức tạp hơn so với hộp số AT thông thường, nhưng điều đó không có nghĩa là CVT dễ vận hành hơn. Hộp số CVT cần được hiệu chuẩn rất chính xác, và nếu cần dịch vụ sửa chữa, người dùng có thể gặp khó khăn hơn để tìm các kỹ thuật viên có kỹ năng sửa chữa hộp số này. Điều đó có thể khiến người dùng cần nhiều thời gian và nhiều tiền hơn. | Hộp số CVT và AT hộp số nào bền hơn? Hộp số AT có độ bền cao hơn và chi phí sửa chữa ít hơn so với hộp số vô cấp CVT. |
3. Hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn?
Thực ra rất khó để xác định hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn vì không có loại hộp số nào tốt hơn hẳn, việc hộp số AT hay CVT ưu việt hơn tùy thuộc vào nhu cầu người dùng. Người dùng phải biết những ưu điểm và nhược điểm của từng loại hộp số để có thể đưa ra lựa chọn phù hợp cho bản thân và phong cách lái xe của mình.
Mặc dù tính đến nay, hộp số tự động AT vẫn là loại phổ biến nhất, nhưng hộp số vô cấp CVT ngày càng trở nên phổ biến hơn trong những năm qua. Điều này là do CVT mang lại hiệu suất tổng thể tốt hơn, mượt mà hơn và tiết kiệm nhiên liệu hơn - vốn là những yếu tố ngày càng quan trọng đối với người dùng. Tuy nhiên, một số người vẫn thích cảm giác của một hộp số AT và các ưu điểm của hộp số này.
Với rất nhiều lựa chọn có sẵn cho người dùng tại các đại lý ô tô hiện nay, có thể rất khó để xác định hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn và đâu là lựa chọn tốt nhất cho một người muốn mua xe. Biết được sự khác biệt giữa các thành phần chính, cách hoạt động và ưu, nhược điểm chính của hộp số AT và CVT điều cần thiết để người dùng đưa ra quyết định phù hợp nhất.
